Auteur: e.colen@ptvt.nl

Wateringen, dinsdagochtend 5 november – Het schoolplein van basisschool De Hofvilla ligt er verlaten bij. Maar de rust is schijn. Als de voordeur openzwaait, stroomt het geluid van kinderstemmen naar buiten. In de hal van de school worden de finales gespeeld van FIRST® LEGO® League Challenge. En dat is een serieuze zaak. Leerlingen verdringen zich om de wedstrijdtafels.

‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.’ Deze beroemde uitspraak is het motto van basisschool De Hofvilla. Dat zo’n school meedoet aan FIRST LEGO League, het project dat de nieuwsgierigheid van kinderen prikkelt en hen uitnodigt op avontuur te gaan, lijkt bijna vanzelfsprekend. Maar ook hier begon het klein. Na de eerste voorzichtige stappen op het gebied van techniekonderwijs onder leiding van een ict-er, kreeg Ilona Jagtenberg in 2018 – tot dan toe nog leerkracht speciaal onderwijs – techniekonderwijs toegewezen. Ze startte op eigen initiatief met FIRST LEGO League, bijgestaan door een externe adviseur, René van der Kruit, coördinator van FIRST LEGO League in de regio’s Delft, Haaglanden & Westland. Ze weet het nog goed. Het thema was Mission Moon.

Game on

Ilona Jagtenberg: ‘Het eerste jaar begonnen we met één team aan FIRST LEGO League Challenge, dat én robotica én innovatieopdrachten deed. Vanwege het enthousiasme onder de leerlingen werden dat het jaar erop twee teams. Nu doen alle leerlingen van groep 7 en 8 mee, totaal 150 leerlingen. In de onder- en middenbouw doen de leerlingen aan FIRST LEGO League Discover en Explore, leren ze het programma al een beetje kennen en zijn ze voorbereid als ze later aan Challenge meedoen.’ Juist die doorlopende leerlijn zorgt voor een solide basis en verhoogt de betrokkenheid bij het project. ‘Leerlingen die al eens hebben meegedaan, helpen nieuwe deelnemers en dat zorgt voor een natuurlijke doorstroming.’

Bij De Hofvilla is voor de finale gekozen voor twee aparte wedstijden. Zes teams gaan de strijd aan om de beste robotprestaties, de andere zes om de beste innovatieplannen. Ilona Jagtenberg: ‘Onze ervaring is dat met twee opdrachten in een team, de leerlingen uiteindelijk toch in subgroepen aan het werk gaan. Daarom hebben we uiteindelijk deze keuze gemaakt.’ Die keuze voor twee trajecten past beter bij de focus op talentonderwijs waar De Hofvilla voor staat. ‘Kinderen laten kiezen wat hen het interessantst lijkt. En het scheelt tijd. Vanaf het einde van de zomervakantie tot de herfstvakantie hebben ze beperkt tijd – 1 uur lestijd en extra ateliertijd – om zich voor te bereiden op de finale. In negen weken moet de robot gebouwd en geprogrammeerd zijn en het innovatieproject bedacht en uitgewerkt in een prototype.’

Zomaar meedoen aan FIRST LEGO League zit er niet in. Motivatie is het toverwoord. Elke leerling vult een enquête in om uit te leggen waarom hij of zij wil meedoen. ‘Omdat een vriendje meedoet,’ telt niet mee. De eerste drie weken na de zomervakantie maken de leerlingen kennis met het project: wat zijn de basistaken, wat zijn de uitdagingen. Na een paar weken hebben ze meer gevoel bij het project en kunnen ze bewuster kiezen om door te gaan,’ legt Ilona Jagtenberg uit.

De strijd

Ondertussen staan twee teams klaar voor de robotwedstrijd aan de speeltafels met daarop de speelmat: de kaart van een oceaan en verschillende bouwwerken zoals een onderzeeër, een vissersschip, een gezonken schip. De strategie wordt op het laatste moment nog doorgenomen. ‘Als we de robot hier neerzetten, dan kan die rechtdoor naar het gezonken schip.’ Elk team moet twee missies uitvoeren met zijn eigen gebouwde en eigen geprogrammeerde LEGO-robots. Voor dit team is de opdracht om de mast van het gezonken schip rechtop te zetten. Grote verslagenheid als de robot doel mist. Gejuich als de mast van het gezonken schip succesvol rechtop geduwd wordt. Aan de muur hangen de scoreformulieren waarop de stand nauwkeurig wordt bijgehouden. In een kleine zijruimte staat een andere tafel, daar kan nog geoefend worden. In weer een ander lokaal worden de teams bevraagd en geobserveerd op hun samenwerking, hun Core Values, terwijl ze samen een kaartenhuis bouwen.

In het aangrenzende klaslokaal presenteren de teams hun projecten voor de jury van deskundigen: twee gastdocenten van WWF regio Laaglanden en René van der Kruit. De presentaties kunnen rekenen op een groot publiek van medeleerlingen uit de andere innovatieteams. Aan de orde zijn actuele problemen waarmee de oceanen te kampen hebben: overbevissing en plastic soep. De teams presenteren hun casus: probleemstelling, hoe deden ze hun research, wat is hun oplossing en hoe ziet die eruit. De jury stelt kritische vragen en legt uit. Eric ten Sande (WWF): ‘De oceanen zijn inderdaad lang niet zo gezond als we zouden willen en het tekort aan zuurstof in de oceaan is een punt van zorg. Gelukkig is niet alle zuurstof weg. Haal allemaal eens twee keer diep adem …’ Het geluid van diepe in- en uitadem volgt. ‘De tweede hap lucht die jullie namen komt nog steeds uit de zeeën en oceanen,’ legt Eric ten Sande uit.

Leercurve

Ilona Jagtenberg is steeds overal, bijgestaan door twee collega’s. Leerlingen worden aangemoedigd, soms getroost of opbeurend toegesproken. Het is niet altijd makkelijk om te verliezen. Ook dat is onderdeel van de leercurve van FIRST LEGO League. De Hofvilla onderscheidt zich met haar aanpak, maar elk onderdeel van het project is even belangrijk. In de onderbouw nemen niet alle leerlingen deel aan FIRST LEGO League Discover en Explore. Dat heeft te maken met de beperkte capaciteit. De school telt 650 leerlingen. Alleen al voor Challenge zijn drie leerkrachten die eerste negen weken van het schooljaar in de weer. Maar dan leren alle 150 bovenbouwleerlingen programmeren, presenteren, onderzoeksvragen stellen en kritisch nadenken. Dat is alleen maar mogelijk doordat we zo’n grote school zijn. We werken met een vast team, maar ook wij moeten wel flexibel inspelen op de planning. Gelukkig konden we het dit jaar zo regelen dat alles klopte.’ Maar ze heeft geen seconde spijt van haar keuze om voor FIRST LEGO League aan de slag te gaan. ‘De kinderen zijn echt supergemotiveerd. Het is geweldig om te zien hoe zelfstandig ze aan de slag gaan. Ze hoeven eigenlijk niet gestuurd te worden, ze doen het gewoon allemaal zelf. Een collega van basisschool De Wereld kwam even sfeer proeven. Hij zei: “Ik kan bijna niet geloven wat ik hier zie! Het enthousiasme straalt er echt vanaf.”’

Youssef uit groep 8 die met zijn team de innovatie-opdracht won, heeft ook geen spijt. Hij vat het belang van dit programma in deze tijd misschien nog wel het allerbeste samen. ‘Ik dacht dat het leukste was om creatief te kunnen zijn, maar FIRST LEGO League gaat ook om vriendelijkheid. Dat we het samendoen. Dat je niemand moet uitsluiten.’ Ilona Jagtenberg raadt elke school aan alles op alles te zetten om aan FIRST LEGO League mee te doen. Dit programma legt een prachtige basis voor de eisen in het voortgezet onderwijs.’

Een team dat goed op elkaar is ingespeeld, kan luisteren, leiding geven en accepteren, presteert beter. Maar hoe maak je een echt team van je leerlingen? Een leuke en effectieve oefening daarvoor is de ‘Menselijke Knoop’. Daarmee leer je samenwerken en communiceren om een uitdaging op te lossen. 

Het doel van deze oefening is leren samenwerken en communiceren om samen een uitdaging op te lossen.  

Zo werkt het

Laat de leerlingen in een kleine kring staan (6-10 leerlingen per groep werkt het beste). Vraag de deelnemers om met hun rechterhand de hand van iemand anders vast te pakken, maar niet van de persoon naast hen. Daarna hetzelfde met de linkerhand. 

De opdracht is om deze ‘menselijke knoop’ te ontwarren zonder elkaars handen los te laten.  

Bron: Wikihow

Tips:

• Moedig de leerlingen aan om te praten en strategieën te bespreken. 

• Geef aan dat ze rustig moeten bewegen en naar elkaar luisteren om niet verstrikt te raken. 

• Ze mogen hun armen over of onder elkaar door bewegen, zolang ze elkaars handen maar blijven vasthouden. 

Hoe ging het?

Na de oefening kun je kort bespreken wat goed werkte en wat moeilijk was.  

• Hoe zijn jullie te werk gegaan om de knoop te ontwarren? 

• Was er een leider in de groep, of hebben jullie het samen opgelost? 

• Wat hebben jullie geleerd over samenwerken? 

Deze oefening is simpel en kan heel grappig en uitdagend zijn, waardoor de leerlingen op een speelse manier leren samenwerken! 

Dit jaar draait het in FIRST® LEGO® League allemaal om het thema SUBMERGED, en wat is een betere manier om de onderwaterwereld en onze verbinding met het water te ontdekken dan een bezoek aan Deltapark Neeltje Jans? Het is dé plek waar natuur en techniek samenkomen om Nederland te beschermen tegen de kracht van de zee.

Waarom Neeltje Jans?

Deltapark Neeltje Jans in Vrouwenpolder biedt een unieke kans om de indrukwekkende Stormvloedkering te bekijken en te begrijpen waarom deze is gebouwd. Met interactieve tentoonstellingen en de mogelijkheid om het Bluereef Aquarium te bezoeken, waar je kunt kennismaken met het diverse zeeleven in de Oosterschelde, sluit dit avontuur naadloos aan bij het SUBMERGED-thema. Je leert hier hoe eb en vloed werken, ziet bijzondere zeedieren zoals de sepia (inktvis), en ontdekt waarom de open verbinding met de Noordzee zo belangrijk is voor de natuur.

Speciaal tarief voor FIRST LEGO League-deelnemers

Voor FIRST LEGO League-teams wordt een speciaal tarief van slechts €10,- per persoon aangeboden (minstens één begeleider per team is verplicht). Daarnaast ontvangen jullie een exclusief digitaal boekje vol interactieve opdrachten en extra informatie, waarmee je je bezoek nog leerzamer en leuker maakt. Een bezoek aan Neeltje Jans maakt je deelname aan FIRST LEGO League nóg indrukwekkender en helpt je om dieper in het thema te duiken.

Hoe werkt het?

Zijn jullie geïnteresseerd in een bezoek? Stuur dan een mail naar info@neeltjejans.nl. Benoem daarin van welke school of organisatie jullie zijn, dat jullie deelnemen aan FIRST LEGO League én wanneer en met hoeveel mensen je komt. Dan stuurt Neeltje Jans jullie de digitale boekjes toe zodat je ze zelf kunt printen. Betalen kan dan aan de kassa. Heb je vragen? Neem contact op met Neeltje Jans via +31 (0)111 655 655 of info@neeltjejans.nl. Openingstijden zijn te vinden op de website van Neeltje Jans.

FIRST® LEGO League en FIRST® Tech Challenge zijn genomineerd voor de Computable Awards 2024! De onafhankelijke jury was onder de indruk van de manier waarop wij ieder jaar weer duizenden deelnemende jongeren in Nederland inspireren om hun 21e-eeuwse vaardigheden te ontwikkelen. En dat doen wij samen met jullie! 

Stemmen doe je via deze link

Wat zijn de Computable Awards?

De Computable Awards worden jaarlijks uitgereikt aan de meest innovatieve en succesvolle organisaties, projecten en personen binnen de ICT-sector. Deze prijzen zijn gebaseerd op de beoordeling van een vakjury én stemmen van het publiek.

Genomineerd: Impuls voor technologieonderwijs

FIRST LEGO League en FIRST Tech Challenge zijn gezamenlijk genomineerd binnen de categorie Onderwijsproject. De komende jaren gaan we namelijk een impuls geven aan het technologieonderwijs in Nederland, met de hulp van sponsoring van ASML. Met jouw stem kunnen we ervoor zorgen dat nog véél meer mensen enthousiast worden over de geweldige FIRST-programma’s. Bekijk hier het eindcijfer van de jury. Deze telt voor 50% mee. De andere 50% bepalen jullie!

Hoe kun je stemmen?

Het stemproces is geopend tot en met 20 oktober 2024. Het is heel eenvoudig om je stem uit te brengen:

1. Bezoek de Computable website
2. Klik op ‘Stem nu!’
3. Laat je gegevens achter
4. Je ontvangt een e-mail waarmee je éénmalig kunt stemmen
5. Scroll naar beneden naar Onderwijsproject en stem op: Impuls voor technologieonderwijs

Samen kunnen we nog meer jongeren de brede wereld van techniek en technologie laten ontdekken!

Wat is FIRST Tech Challenge?

FIRST Tech Challenge is het spannende vervolgprogramma van FIRST LEGO League. Jongeren van 12 t/m 18 jaar gaan de slag met grotere en meer geavanceerde roboticakits. Naast robotica, focust het programma zich ook op innovatie, teamwork en technische presentaties.​​​​​​​

Met de landelijke finale nog vers in ons geheugen, willen we terugblikken op een fantastisch MASTERPIECE-seizoen. Zo mogen niet alleen de winnende teams van de finale zich winnaars noemen, maar ook alle teams die deel hebben genomen aan de regiofinales. Winnaars zijn ook de leerlingen van Onderwijscentrum Leijpark in Tilburg. Bij de regiofinale Midden-Brabant van FIRST® LEGO® League Challenge gingen ze trots naar huis met de tweede prijs in de categorie Core Values, voor de samenwerking binnen het team. Is dat bijzonder? Zeker wel! Het Leijpark is namelijk de eerste school voor speciaal onderwijs in de regio die de weg naar dit internationale onderwijsprogramma heeft gevonden.

Bij het Ontdekstation Tilburg hoorde Kelly Janssen, docent bij Onderwijscentrum Leijpark, voor het eerst over FIRST LEGO League Challenge. Enthousiast geworden besloot het Leijpark zich in te schrijven. Spannend was het wel. Leerlingen met een verstandelijke beperking, een fysieke handicap, of in het autismespectrum, vragen meer aandacht, begeleiding en sturing van docenten. ‘Onze leerlingen zitten op theoretisch-, kader- of basisniveau en kunnen, als dat nodig is, een jaar langer over het onderwijsprogramma doen dan in het regulier onderwijs. Dat betekent dat je ze niet zomaar even aan het werk kunt zetten van “Hier heb je een robot en kijk maar wat je ermee kunt.”, legt teamcoach Kelly Janssen uit. ‘Het is bij deze jongeren extra belangrijk dat de instructies heel duidelijk zijn.’

‘Je kunt onze leerlingen niet zomaar even aan het werk zetten van: hier heb je een robot en kijk maar wat je ermee kunt’.

De weg naar de regiofinale
‘Het lesprogramma is gelukkig zo opgezet dat je vanaf het begin al helemaal meegenomen wordt’, vertelt Kelly. ‘Wat kan zo’n robot allemaal en hoe werkt dat met die hub, het kastje waarin je alles programmeert. Zo worden de leerlingen stapje voor stapje meegenomen en kunnen ze aan de slag met het bouwen van missies. Vooral de leerlingen met autisme konden zich daar helemaal op storten’. 

Even leek het dat de missies niet lukten. ‘Het is heel belangrijk dat de robot exact op het juiste vertrekpunt op de mat staat. Staat hij een centimeter te veel naar rechts dan gaat het mis, ook al was hij goed geprogrammeerd. Bijvoorbeeld een klepje open maken, of iets neerleggen. Dat hadden de leerlingen niet direct in de gaten, waardoor ze een beetje gefrustreerd raakten. Op een gegeven moment heb ik zelf een paar dingen geprogrammeerd zodat het beter werkte. Je moet ze natuurlijk wel enthousiast houden.‘

‘Ik heb geleerd hoe je kan programmeren en samenwerken’, Halil Uslu

De leerlingen hadden zich zelf opgegeven voor het programma. ‘Onze kinderen hebben niet altijd een invulling voor de zaterdagen. Dan is het fijn om ook een keer op zaterdag iets leuks te doen, in plaats van alleen maar thuis zitten en gamen’, vertelt Kelly. De eerste ronde van de finaledag was het team nog niet helemaal op stoom: ‘We merkten dat ze best onder de indruk waren en dat ze wat duidelijkheid misten. Ze gingen van alles door elkaar doen, pakten niet hun eigen rol. Op dat moment moet je echt even de regie nemen: “Oké, dit is jouw taak en je niet bemoeien met je teamgenoten”. Daarna ging het ook meteen veel beter.’ 

Focus op de eigen opdracht dus, maar samenwerken was ook heel belangrijk, met name in het creatieproces, beaamt Kelly: ‘Ze hebben het echt samen gedaan en van elkaar geleerd. Bij de opdrachten moet je als team oplossingen vinden. Zo hebben ze zelf bedacht om een grijper te maken voor een missie. Daar zijn ze ook het meest trots op, dat ze zo goed hebben samengewerkt. Het is mooi dat ze juist daarvoor beloond zijn.’

‘Samen bouwen vond ik het leukste. Ik wil later ook iets met mijn handen gaan doen’, Feline Ledeuil vmbo 2B

Competitie
FIRST LEGO League Challenge is  een wedstrijd, dat kan voor sommige kinderen lastig zijn. Maar Kelly Janssen zag dat haar team daar goed mee omging:  ‘Het niveauverschil was best groot. Als er dan een groep binnen komt lopen die trots meldt dat ze al 270 punten hebben, dan voel je wel dat dat spanning geeft. Zij kunnen zich daar niet mee meten, hoewel wij zeker niet eens de makkelijkste missies hadden gekozen, hoor. Dat is het mooie van deze challenge, dat ze naar meer kijken dan alleen de scores. Zo kan je toch een mooie prijs winnen, in ons geval voor samenwerking. En die hebben ze ook echt, objectief gezien, verdiend.’

‘Het is heel leuk, ik zou je adviseren om mee te doen’, Halil

Podium
Het team van Leijpark kijkt terug op een leerzaam programma en een intensieve, maar geslaagde regiofinale-dag. Al liep niet alles direct op rolletjes, merkte Kelly: ‘In onze oefenruimte bleek de missiemat op de grond te liggen. Halil, die in een rolstoel zit, kan daar niet bij.’ Al snel waren tafels van de gang gehaald, waardoor ze alsnog aan de slag konden. De organisatie zal hier komend jaar extra aandacht aan geven. Want FIRST LEGO League is speciaal… voor álle kinderen.

Tip van Kelly Janssen aan scholen voor speciaal onderwijs
‘Schrijf je in en laat het gewoon over je heen komen. Stel in het begin ook niet te veel eisen aan de kinderen. Het is proberen en ontdekken. En ga al eens een keer kijken bij een regiofinale. Dan heb je er een beeld bij en weet je al een beetje waar jij begeleiding op kunt geven.’

Zaterdag 9 maart 2024 vond de landelijke finale van FIRST® LEGO® League Challenge. Dit jaar bij 1931 Congrescentrum ’s-Hertogenbosch! Het was een fantastische dag. Wil je de dag opnieuw beleven? Bekijk hier alle hoogtepunten!

Bekijk de aftermovie

Winnaars

Tijdens de landelijke finale werden verschillende prijzen uitgereikt binnen verschillende categorieën: Champion’s Award, Core Values Award, ASML Innovatie Award, Robotontwerp Award, Robotprestatie Award, Jury Award en Junior Judges Award. Team Zunder de Mudder van BS De Telgenborch uit Almelo wist de eerste prijs van de Champion’s Award te behalen.

Maarliefst 3 Nederlandse teams krijgen de eer om ons land te vertegenwoordigen tijdens Internationale toernooien: Team Zunder de Mudder uit Almelo en Team Emtlah & Lid uit Den Haag reizen af naar Houston, Verenigde Staten, van 17 t/m 20 april voor het World Festival. En Team Lightning Stars uit Eindhoven reist af naar Bodo, Noorwegen, van 13 t/m 17 mei voor het Open European Championship. Heel veel succes teams!

Foto’s

We hebben veel mooie foto’s gemaakt. Je kunt alle foto’s hier downloaden: https://flic.kr/s/aHBqjBh4GG

Een groepje in geel hulde kinderen staat over de wedstrijdmat gebogen. Ze bespreekt welke missies ze hun robot tijdens de volgende wedstrijdronde gaat laten uitvoeren. Een meisje maakt op de computer de laatste aanpassingen in de programmering. Een teamgenoot checkt of de robot nu doet wat ze willen en geeft aanwijzingen voor verbeteringen. “Het is proberen en aanpassen. De kinderen doen dat allemaal zelf”, zegt leerkracht Jennifer van der Voort, die rustig toekijkt.   

Die rust is relatief. Het team kende in de eerste wedstrijdronde van de regiofinale in het Westland een stroeve start, met de nodige emoties als gevolg. “Het is een achtbaan, ook voor mij, maar je ziet dat de kinderen elkaar ook goed opbeuren en samenwerken.” De school van Van der Voort, De Waalcampus, doet voor het derde jaar mee aan FIRST LEGO League. “Wij hebben talentontwikkeling in de schoolvisie staan en dat is exact waar FIRST LEGO League voor staat. Wij maar ook de ouders zien dat de kinderen groei doormaken, op technisch gebied maar als het gaat over basisvaardigheden als samenwerken, probleemoplossend denken en onderzoek doen. Ze leren elkaars talenten te zien en ervaren dat ze alle talenten nodig hebben.” 

Aan het begin van het schooljaar vraagt Van der Voort in haar waal, bestaande uit leerlingen van groep 6, 7 en 8, wie binnen de workshoptijden van school aan FIRST LEGO League wil deelnemen. “We geven daarnaast eerlijk aan dat buiten schooltijd oefenen er ook bij hoort. De leerlingen stemmen op die momenten met hun ouders af dat ze na schooltijd doorwerken aan hun innovatieproject en robotontwerp, en wij verzorgen een stuk fruit en drinken.”  

Geen kaas van gegeten 

Als docenten kijken ze naar de talenten van de leerlingen die aan FIRST LEGO League willen deelnemen. Dit jaar hadden ze elf aanmeldingen en hebben ze de directeur gevraagd een tweede team in te mogen schrijven. Dat werd gelukkig gehonoreerd. De leerlingen hebben de teamindeling zelf gemaakt. Dat leidde tot een mooie mix van ervaring en vers bloed. “Zelf heb ik hier geen kaas van gegeten”, zegt Van der Voort lachend duidend op het programmeren. “Dat hoeft ook niet want de leerlingen doen het gewoon zelf! Ze hebben zelf de hele mat en missies uitgezocht, ze puzzelen en komen met vragen. Ik coach ze zelf op zoek te gaan naar antwoorden.” Zo werkte de Waalcampus vorig jaar met een ander type robot en bleek de arm van het nieuwe robotontwerp niet krachtig genoeg. “In plaats van het eigen ontwerp in te ruilen voor de vorige robot, liet ik ze nagaan wat de arm van de vorige robot zo goed maakte. Het team ging het onderzoeken en ontdekte dat grotere tandwielen werden gebruikt. Het bleek de oplossing voor hun eigen ontwerp!” Op andere momenten dat het team even vastloopt of inspiratie wil ophalen voor het innovatieproject zijn er tal van andere hulplijnen die Van der Voort de leerlingen aandraagt: “Zoals ten rade gaan bij ouders, docenten en oud-deelnemers van school. Het team komt er altijd uit.”

De aanpassingen die het team van de Waalcampus maakte aan de programmering van de robot werkten. Tijdens de volgende wedstrijdrondes werden telkens meer missies voltooid en werd veel gejuicht door het team en haar supporters die spandoeken in de lucht hielden. Niet alleen de gescoorde punten groeiden, ook het vertrouwen in de talenten van het team kreeg een boost. 

Context bieden – wat heb ik er aan en wat kan ik ermee? – is belangrijk om kinderen te enthousiasmeren voor techniek. Marc van der Maaten past het dagelijks toe in zijn lessen. “Zelf ontdekken en kritisch nadenken motiveert kinderen enorm.”

Marc van der Maaten geeft gymlessen aan groepen 2 tot en met 8 en techniekles aan groepen 7 en 8 op OBS De Wissel. “Ik ben gymleraar geworden om kinderen uit de klas te kunnen halen en hen te laten ontspannen. Ik merkte dat bij gym hun woordenschat omhoog ging. Dus dacht ik: waarom integreer ik niet ook andere vakken in mijn gymlessen? Door te bewegen, nemen ze lesstof beter op.

Neem bijvoorbeeld een vorm van trefbal, luchtkriktrefbal. Hierbij moeten kinderen een bal onder een bank doorrollen, maar die bank is te laag. Dus geef ik ze een soort luchtkussens om onder de bank te leggen, die ze tijdens het spel kunnen oppompen. De bank komt omhoog zodat de bal er onderdoor kan. Daarmee kunnen ze het spel winnen. Ik heb dat zelf verzonnen. Als ik door Gamma of Action loop, zie ik bij wijze van spreken overal gymmateriaal.”

Door context toe te voegen maak je volgens Marc lesstof tastbaar. “Het gaat erom dat kinderen de betekenis en de zin zien van hetgeen ze leren. Bij luchkriktrefbal: door techniek te gebruiken, het
omhoog pompen van een bank, kunnen ze iets bereiken, in dit geval het spel winnen.” Van der Maaten leert zijn leerlingen kritisch nadenken over lesstof: ‘Wat kan ik ermee en waar kom ik uit als
ik een zijspoor neem om een probleem op te lossen?’ “Kinderen kritisch laten nadenken, motiveert. Zo komen hun talenten en vaardigheden naar boven. En de succesbeleving is groot.”

Robots en programmeren
Dat succes beleven leerlingen ook in de lessen techniek. Hij werkt met de onderwijsprogramma’s FIRST® LEGO® League en Vakkanjers’. Deze programma’s zetten een maatschappelijk thema en de praktijk centraal en laten kinderen hun (technisch) probleemoplossend vermogen ontdekken. Met contextrijk onderwijs krijgen kinderen een inspirerend en realistisch beeld van de rol van
technologie in de maatschappij, ze krijgen beroepsperspectieven, doen 21ste-eeuwse vaardigheden op en worden uitgedaagd om hun eigen talenten in bèta, techniek en technologie te ontdekken.

FIRST LEGO League heeft jaarlijks een ander thema. Groepjes leerlingen gaan aan de slag met een probleem uit de praktijk, waarvoor ze een innovatieve oplossing moeten bedenken. Ze leren onderzoeken, samenwerken en hun oplossing presenteren. Ook bouwen en programmeren ze hun eigen robot die vervolgens verschillende missies uitvoert. Sommige scholen vaardigen een of meerdere teams af naar een regiofinale waar plekken te vergeven zijn voor de bruisende landelijke finale. Scholen benutten FIRST LEGO League als invulling van hun wetenschaps- en techniekonderwijs, waardoor de hele klas vaardigheden opdoet. Op OBS De Wissel is dit een gewild naschools project. Van der Maaten: “Wij laten hiervoor kinderen solliciteren met een brief, door opdrachten te doen en met een sollicitatiegesprek. Zo selecteren we een team. Elke woensdagmiddag werken ze op school aan de probleemstelling.”

Ideeën voor fris klaslokaal
Het programma Vakkanjers, ook met een halve en landelijke finale, gebruikt Van der Maaten in zijn wekelijke technieklessen. “Het is een praktische techniekwedstrijd waarbij de kinderen een realistische uitdaging krijgen. De klas verzint daar in groepjes een oplossing voor. Soms wordt zo’n oplossing door een bedrijf ook echt uitgevoerd. Er wordt dus serieus naar hun idee gekeken en dat motiveert. Vorig jaar moesten ze voor het Van Goghmuseum een verplaatsbaar pop-upmuseum ontwerpen. Dit jaar ging het om ideeën voor een fris klaslokaal. De schoolwinnaar had het idee om ventilatoren aan de laadjes van hun tafeltjes te bevestigen.” Op donderdag 8 juni stond het team van OBS De Wissel in de landelijke finale van Vakkanjer Junior. 

De finalisten van OBS De Wissel

In de technieklessen doet Van der Maaten ook andere dingen. “Zo laat ik ze bijvoorbeeld een blijde (middeleeuwse katapult) maken van satéprikkers en elastiekjes. Vervolgens moeten ze die in het groot bouwen in de gymzaal, om in een spel op elkaar te kunnen schieten. Wie het snelste zijn blijde bouwt, heeft een voorsprong. Doordat ik in de techniekles al begin en verderga in de gymles, hebben ze bij de start al een doel voor ogen en dat vinden ze leuk.”

Draagvlak
Van der Maaten is nog de enige op zijn school die structureel techniekles geeft en daarbij technische context de school in brengt. “Maar collega’s komen ook kijken bij bijvoorbeeld de regiofinales van de FIRST LEGO League. Dat zorgt voor draagvlak. Mooi is dat we als school hebben besloten om meer met projecten te gaan werken. Als je kinderen daarbij zelf onderzoek laat doen, ben je al snel bezig met contextrijk leren.”

Volgens Van der Maaten kan elke school daarmee aan de slag. “Je kunt met FIRST LEGO League beginnen, daar hoef je niet technisch voor te zijn. Er zitten goede instructies bij en als leerkracht heb je een coachende rol. Ook bij gratis programma van Vakkanjers word je helemaal begeleid, de kinderen hoeven het alleen nog maar uit te voeren. Of begin zelf een project en praat met kinderen over hun interesses.”

Doe volgend schooljaar mee!
Vanaf nu kun je je aanmelden voor het nieuwe seizoen van FIRST LEGO League en Vakkanjers. Met FIRST LEGO League gaan kinderen aan de slag met het thema MASTERPIECE; ze gaan nieuwe technische manieren bedenken om kunst te creëren met behulp van LEGO. Bij Vakkanjers worden de teams verwelkomd in de Olympische Spirit. Ze worden uitgedaagd om nieuwe technologieën rondom de Olympische Spelen te bedenken.

Op een bruisende dinsdagmiddag vlak voor de kerstvakantie transformeerde het Bornego College in Heerenveen in een centrum van technologische innovatie en creativiteit. Het FIRST Contact event op 19 december nam de school over, waarbij de aula veranderde in een levendige LEGO-zaal, klaslokalen dienst deden als presentatiepodia, en de gymzaal het strijdtoneel werd voor FIRST Tech Challenge (FTC) en FIRST Robotic Competition (FRC) teams. Deze middag stond in het teken van inspiratie, waarbij leerlingen, leraren en bezoekers de wonderlijke wereld van FIRST-programma’s ontdekten.

FIRST LEGO League op het Bornego College

Vorig jaar bereikte een van hun teams een indrukwekkende mijlpaal door Nederland te vertegenwoordigen in Houston tijdens de World Finals van de FIRST LEGO League Challenge. Deze tien leerlingen, bruisend van enthousiasme, waren vastberaden om ook dit jaar weer deel te nemen. Hun passie inspireerde 17 andere leerlingen, resulterend in de vorming van drie nieuwe teams: Team REborn STAR, REborn Can’t See en Phoenix REborn. Fedde, een van de deelnemers van vorig jaar, deelt zijn ervaring met een aanstekelijk enthousiasme:  “Ik wilde heel graag weer meedoen dit jaar, ik vind het gewoon heel erg leuk. Ik wist natuurlijk ook wat ik kon verwachten. We hebben best grote teams van bijna 10 teamleden, dus ik heb echt geleerd dat plannen heel erg belangrijk is.” Suze-Linde, een nieuw teamlid van Team Phoenix REborn, voegt toe: “Dit is mijn eerste jaar en ik heb tot nu toe al zo veel geleerd! Bijvoorbeeld dat communicatie héél belangrijk is. En iedereen moet goed op de hoogte zijn van alles in het project. Daar heeft het hele team wat aan.”

Innovatieprojecten presenteren

In aanloop naar de regiofinale zijn de teams van het Bornego College druk bezig met de laatste voorbereidingen. Toch namen ze graag de tijd om hun vorderingen en prestaties te delen met een enthousiast publiek. Op dinsdag 19 december stroomde de school vol met familieleden – ouders, grootouders, broers, zussen – en andere belangstellenden, allen benieuwd naar de projecten waar de leerlingen zo gepassioneerd aan werken. De drie teams trokken alles uit de kast om hun innovatieve projecten te presenteren. Van toneelstukjes tot interactieve presentaties, de leerlingen lieten zien dat voor hen geen enkele uitdaging te groot is.

Taakverdeling binnen de teams

Dat de teams zo goed nadenken over onder andere de presentaties, komt door de goede taakverdeling zegt Fedde: “Ik heb goed geleerd om zelfstandig te werken aan mijn eigen taak. Ik ben bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het uitdenken van de presentatie.” Daarnaast steken de teams ook veel tijd in het robotontwerp, het voltooien en uitdenken van de robotwedstrijd en het innovatieproject. Iedere maandagmiddag komen alle teams twee uur bij elkaar. Sara, lid van team REborn STAR, legt uit hoe dat eraan toe gaat: “Het is fijn om iedere maandagmiddag even af te wijken van de normale lessen op school. Naast die twee uur op maandag zoekt het team elkaar nog een ander uur op om extra te oefenen. En eigenlijk soms wel meer, gewoon omdat het zo leuk is!”

Meer dan alleen FIRST LEGO League

Binnen de FIRST® doorlopende leerlijn maken jongeren op alle niveaus kennis met robotica, technologie en innovatie. Om de bezoekers een volledig beeld te geven, gaven twee FIRST Tech Challenge (FTC) teams en eén FIRST Robotic Competition (FRC) team een demonstratie van hun vaardigheden. In de gymzaal werden de aanwezigen getrakteerd op een spectaculaire vertoning van geavanceerde robots en de complexe taken die ze uitvoerden.

FIRST Tech Challenge (FTC), het spannende vervolg op FIRST LEGO League, is ontworpen voor jongeren van 12 t/m 18 jaar. Het gaat verder dan het ontwerpen, bouwen en programmeren van robots. Deelnemers ontwikkelen een businessplan en leggen contact met bedrijven voor sponsoren en kennisdeling. Na FTC volgt FIRST Robotic Competition (FRC). Binnen dit programma worden teams uitgedaagd om robots van industriële grootte te bouwen. Ga voor meer informatie naar de website van Team Rebrandts.

Inspiratie in de LEGO-aula

De inspiratie reikte verder dan alleen de gymzaal van het Bornego College. Bezoekers die de aula binnenstapten, waanden zich in een echte LEGO-wereld. Leerlingen hadden hun persoonlijke LEGO-creaties meegebracht, variërend van een gedetailleerde replica van het ‘Home Alone’ huis tot een schaakbord volledig gemaakt van LEGO. In lijn met het thema MASTERPIECE, toonde LEGO-kunstenaar Ernesto Lemke zijn indrukwekkende kunstwerken.

Heb je vragen over dit event en/of wil je graag in contact komen met het Bornego College in Heerenveen? Neem contact op met organisator en teamcoach Martin Oldenhuis op reborn@ogmf.nl

Over de uitdaging: MASTERPIECE

Dit schooljaar worden deelnemers van FIRST LEGO League uitgedaagd om te denken als technische kunstenaars. Ze gebruiken hun fantasie om de kunstwereld opnieuw te bekijken. De robot voltooit creatieve missies binnen de robotwedstrijd en voor het innovatieproject bedenken leerlingen manieren om hun hobby te delen met anderen. Ga naar Masterpiece (firstlegoleague.nl) voor meer informatie.